Biz insanlar, herhangi bir duygusal travma yaşadığımızda yardım alabiliriz. Peki ya yaşadıklarını size anlatamayan sessiz canlılar? Hayvanlarda duygusal travmanın tedavisi ve TSSB (Travma Sonrası Stres Bozukluğu) tedavisine ilişkin araştırmalara pek rastlanmamaktadır çünkü hayvanlar geçmişte yaşadıkları acıları dile getiremezler. Ancak evcil hayvan davranış uzmanları ve veterinerler, travma geçirmiş evcil hayvanları çeşitli yöntemlerle tedavi etmede başarılı olmaya başlamıştır.
Hayvanlarda duygusal travma ve TSSB’nin nedenleri istismar, zayıf sosyalleşme ve bazen de genetik olabilir. Duygusal travma, köpeklerde ve kedilerde anksiyete, depresyon ve fobiler gibi davranış sorunlarına neden olabilir. Travmanın ardındaki nedeni bulmak her zaman kolay olmayabilir ancak davranış uzmanları evcil hayvanınızın travmadan iyileşmesine yardımcı olabilecek bazı yöntemler önermektedir.
Kedi ve köpeklerde en sık görülen 3 travma türü vardır
Terk edilme
Hayvanlar sahiplendikten sonra onları terk etme davranışına ne yazık ki sıkça rastlanılmaktadır. Geçmişte, özellikle de Covid pandemisi döneminde birçok evcil hayvanın sahiplenildiği ancak kapanmalar sona erdikten sonra sonra terk edilme vakaları artmıştır. Bu evcil hayvanlar zamanda ‘pandemik evcil hayvanlar’ olarak da bilinir. Terk edilme, strese, kafa karışıklığına, çaresizliğe, korkuya ve yönelim bozukluğuna yol açabilir. Ayrıca köpeklerde ve kedilerde ayrılık kaygısına da yol açabilir.
Fiziksel istismar
Fiziksel istismar, insanlara olduğu gibi hayvanlara da zarar verir. Bu tür bir zulüm, bir hayvanın ruhunu ezer ve onu son derece korkak ve özgüvensiz hale getirir. Taşla tehdit edilerek ve kasıtlı olarak yaralanmak suretiyle istismar edilen sokak hayvanı vakaları oldukça yaygındır. Bazı evcil hayvan ebeveynleri, hayvan bakımının sorumlulukları ile baş edememe ve hayal kırıklığı gibi nedenlerle veya onları eğitmek için evcil hayvanlarına vurabilir/zarar verebilir veya sözlü tacizde bulunabilmektedir. Bu tür hayvanlar için fiziksel istismarla karşılaştıktan sonra insanlara güvenmek çok zordur. Eğer böyle bir durumdan kurtulurlarsa, insanlara güvenmek ve kendilerini yeniden daha iyi hissetmek için çok fazla özel bakıma ve ilgiye ihtiyaçları vardır.
İzolasyon
Bütün hayvanların arkadaşlığa ihtiyacı vardır. Köpekler sürü hayvanları olduğundan ve sosyalleşmeyi sevdiklerinden köpeklerin buna kedilerden daha çok ihtiyacı vardır. Evcil hayvanların uzun süre yalnız bırakılması ve herhangi bir sevgi görmemesi onları duygusal ve zihinsel olarak etkiler. Çok fazla bastırılmış enerjiye sahiptirler ve kullanılmayan bu enerji, saldırganlık gibi davranışsal sorunlara yol açar.
Evcil hayvanlarda duygusal travma belirtileri:
- Sallanma
- Saklanma
- Kaçma
- İdrar yapma/dışkılama
- Uluma
- Hızlı hareketler
- Aşırı ses çıkarma
- Nefes nefese olma
Evcil hayvanınız bir tetiklenme yaşadığında bu işaretleri fark edebilirsiniz. Tetikleyici unsur; bir kişi, bir sopa veya çubuk gibi belirli bir nesne veya evcil hayvanda travmaya neden olan herhangi bir şey olabilir. Ancak bu davranışlar her zaman travmadan kaynaklanmayabilir. Daha önce de belirtildiği gibi, evcil hayvanlarda küçükken sosyalleşmenin zayıf olması veya genetik nedeniyle endişeler, korkular veya fobiler gelişebilir.
Travmanın ardındaki temel nedeni bulmak zor olabilir. Daha da önemlisi travmanın nedenini bulmak değil, evcil hayvanınızın bundan kurtulmasına yardımcı olmaya çalışmaktır.
İlginizi çekebilir: Köpekler hamileliği hisseder mi? Evcil köpek dostunuzu bebeğinize alıştırmak için ne yapmalısınız?
Duygusal travma yaşayan evcil hayvanların tedavisine nasıl yardımcı olunur?
Her evcil hayvanın farklı bir hikâyesi olduğundan ve travmaya tepkileri de farklı olabileceğinden TSSB tedavisi her zaman kolay değildir. Ancak evcil hayvanınızın travmadan bir dereceye kadar iyileşmesine yardımcı olabilecek bazı ipuçları ve teknikler vardır; işte bunlardan birkaçı:
Güvenli bir alan ayırın
Çok fazla acı çeken bir evcil hayvan için, yalnızca kendisi için tasarlanmış güvenli bir alan çok şey ifade edebilir. Evin sessiz bir alanına bir yatak, birkaç battaniye ve en sevdikleri oyuncakları koyarak bu güvenli alanı yaratın. Hatta sandıklarının üzerine bir battaniye serip kapıyı açık bırakabilirsiniz, böylece istedikleri zaman bu yere çekilebilirler.
Sabırlı olun
Evcil hayvanınıza yeni ortamına alışması için birkaç gün verin. Yeni şeyleri ve yeni insanları hemen tanıtmayın, bu onları korkutabilir. Bırakın tempoyu evcil hayvanınız belirlesin; evcil hayvanınız evinize alıştıktan sonra onu yeni yerler ve insanlarla tanıştırmaya başlayabilirsiniz.
Sakinleştirici aktivitelere katılın
Sakinleştirici müzikler, yaydıkları titreşimlerle evcil hayvanların rahatlamasına veya sinirlerinin sakinleşmesine yardımcı olabilir. Fonda hafifçe çalan bir sakinleştirici müzik, uzakta olduğunuz zaman, evcil hayvanınızın ayrılık kaygısı da varsa yardımcı olabilir. Köpeğinizin veya kedinizin patilerine ağrı giderici bir yağla masaj yapmak da kaygıyı hafifletebilir ve onlarla kaliteli zaman geçirmenize yardımcı olabilir.
Yiyecekler aracılığıyla bağ kurun
İkramlar, davranışı etkilemenin ve travma geçiren evcil hayvanınızla bir bağ kurmanın çok güçlü ve yararlı bir yolu olabilir. İlk birkaç hafta evcil hayvanınızı elle beslemeyi deneyin; bu, onun sizinle olumlu bir ilişki kurmasına ve güveninizi kazanmasına yardımcı olacaktır. Ancak zorlamayın, eğer sizden korkuyorsa geri çekilin, yemeği yanlarına bırakın ve bırakın canları istediği gibi yesinler. Önemli olan onlara zarar vermeyeceğinizi bilmelerini sağlamaktır.
Güvenle yaklaşın
Köpek Eğitmeni Kushal Chipkar “Travma geçirmiş evcil hayvanlar, bazen insanlar tarafından yaklaşıldığında saldırganlaşabiliyor. Bu nedenle, travma geçiren bir evcil hayvanın korku veya endişeden dolayı ısırması nedeniyle yaklaşımınız kendinden emin ve cesaret verici olmalıdır” diyor. Sakin ve kendine güvenen enerjinin birleşimi genellikle travmatize olmuş evcil hayvanlarda işe yarar. Özellikle köpekler istikrarsızlık, gerginlik, hayal kırıklığı, öfke, üzüntü vb. durumlarda iyi tepki vermezler. Kendinden emin ve sakin enerjiyi güvenilir bulurlar, bu nedenle bu duygularla yaklaştığınızdan emin olun.
Aşırı empatik davranışlar göstermeyin
Sahiplendiğiniz ve geçmişte yaşadığı travmaları bilmediğiniz veya travma geçirmiş olan evcil hayvanınızın yaşadığı acılar sizi çok üzüyor olabilir, bu doğaldır. Ancak kendi duygu durumunuzu düzenlemeniz onlar için daha önemlidir. Onlar için üzüntünüzü aşırı derecede ortaya döken değil, onlara fayda getirecek davranışlarınıza ihtiyaçları vardır. Kötü günlerin bittiğini evcil hayvanınıza hissettirmelisiniz. Geçmişini başkalarına ve kendinize tekrar tekrar anlatmak iyi gelse de bunu yavaş yavaş geride bırakmaya çalışın. Evcil hayvanınız neden herkesin ona sempatiyle baktığını merak edecektir. Elbette sevgiye ve ilgiye ihtiyaçları vardır ama onlara aşırı sempati göstermek ve onları sürekli okşamak yerine dikkatlerini dağıtmak bazen daha faydalı olabilir. Bir denge gözetin. Onlarla basit ve kolay oyunlar oynayın, onlarla sık sık konuşun ve güvenlerini artıracak aktivitelere katılın.
Onların seviyesine inin
Onlarla konuşurken veya onlarla oynamaya çalışırken göz hizasına inin. Yanlarında durmak ve her türlü hareketi yapmak onları korkutabilir, bu tür durumlarda göz göze gelmek yardımcı olur. Yere yatıp yanlarında durabilir, onların diledikleri gibi size yaklaşmaları için sabırla bekleyebilirsiniz.
Uzmanına danışın
Köpeklerde veya kedilerde travmayı tedavi etmeye yönelik terapi seçenekleri için sertifikalı bir evcil hayvan davranış uzmanına veya veterinere danışın. Bir hayvan davranışı uzmanı, evcil hayvanı tehdit edici olmayan bir ortamdaki durumlara maruz bırakarak ve korkularının üstesinden gelmesine yardımcı olarak duyarsızlaştırmaya yardımcı olabilir. Bu duyarsızlaştırma genellikle ikramlarla, övgülerle veya oyunlarla uygulanır. Bir evcil hayvanın durumu çok yoğunsa, bir veterinerin müdahale etmesi ve anksiyete veya depresyon için ilaç yazması gerekebilir.
Sokak hayvanlarının bakımı ve onlara yardım edilmesi
Sokaklarımızın tamamı, hayatlarında fiziksel istismar, ihmal veya terk edilme gibi bir tür travmayla karşı karşıya kaldı. Bu travma onları aşırı derecede korkutuyor. Toplum olarak biraz sevgi ve ilgi göstererek bu acıyı hafifletebiliriz. Topluluk hayvanlarınıza yardım edebileceğiniz bazı yollar şunlardır:
Evlat edinilmelerine yardımcı olun
Terk edilmiş veya kaybolmuş bir evcil hayvan bulursanız, sosyal medyada ve evcil hayvan dostu gruplarda haber verin. Evcil hayvanın evini bulmasına veya yeniden sahiplenilmesine yardımcı olun.
Yaralılara ve istismara uğrayanlara yardım edin
Yaralı ya da istismara uğramış bir sokak hayvanıyla karşılaşırsanız lütfen onu en yakın veterinere götürün ya da bir STK ya da hayvansever dostlarınızla fotoğraf/video paylaşın. Elbette birileri yardım edecektir. İyileştikten sonra resim/video ve hikâyelerini paylaşarak sahiplenmeyi teşvik edin.
Onlar adına konuşun
Birinin bir hayvana herhangi bir şekilde istismar ettiğini görürseniz, bunu hemen durdurmak için elinizden geleni yapın. Fail ile konuşun ve eylemlerinin sessiz canlılara verdiği acıyı açıklayın. Gerektiğinde, eylemi polise bildirin. Hayvana eziyetin her türlüsü yasalara aykırıdır ve cezalandırılır.
Barınak inşa edin
Toplumun yardımıyla inşa edilen derme çatma barınaklar sokak sakinleri için güvenli bir sığınak işlevi görebilir. Zorlu hava koşullarında buraya çekilebilirler. Ekstra konfor için yatakları ve battaniyeleri barınakta tutabilirsiniz.
Yerel STK’lara yardım edin
Yerel barınağınızda gönüllü olun ve onlara günlük faaliyetlerinde yardımcı olun. Yaptıkları iyi işi duyurun ve diğer topluluk üyelerini de katılmaya teşvik edin.
Kaynak: “How To Care For Traumatized Pets & Community Animals” Şuradan alındı: https://www.wiggles.in/blogs/betterpetparenting/how-to-care-for-traumatized-pets-community-animals
Evcil hayvanların deprem çantasında neler olmalı?
Haber Kaynak : HTHAYAT.HABERTURK.COM
“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”
News
